Protokół spotkania UBS: Dominacja Chin w globalnym łańcuchu dostaw rzadkich ziem jest trudna do zburzenia.

11 września 2025 r. UBS Securities opublikowało raport „Zrównoważony rozwój Chin – podsumowanie konferencji chińskich ekspertów ds. metali ziem rzadkich”. Konferencja zaprosiła starszych ekspertów z ponad dziesięcioletnim doświadczeniem w branży magnesów trwałych z metali ziem rzadkich, aby dogłębnie przeanalizować strukturę rynku chińskich metali ziem rzadkich i jej wpływ na globalny łańcuch dostaw. Ostateczny wniosek z podsumowania konferencji: Dominująca pozycja Chin w globalnych rezerwach metali ziem rzadkich i procesie rafinacji jest mało prawdopodobna do zachwiania w krótkim okresie.

I. W dłuższej perspektywie ceny metali ziem rzadkich pozostaną stabilne z lekką tendencją wzrostową.

Z protokołu spotkania wynika, że z perspektywy całego łańcucha dostaw dominująca pozycja Chin w zakresie metali ziem rzadkich znajduje odzwierciedlenie nie tylko w wydobyciu na poziomie pierwotnym, ale także na kluczowym etapie rafinacji i separacji, co stworzyło „fosę”. W połączeniu ze strukturalnymi czynnikami napędzającymi popyt, w dłuższej perspektywie oczekuje się, że ceny metali ziem rzadkich pozostaną stabilne z lekką tendencją wzrostową.

1.Po stronie podaży: wydobycie stanowi 60-70%, a rafinacja 90%.

Eksperci UBS wskazują, że Chiny obecnie odpowiadają za 60-70% światowej produkcji rud metali ziem rzadkich, ale co ważniejsze, posiadają około 90% globalnych zdolności w procesie rafinacji i separacji, z przewagą technologiczną nad odpowiednikami zagranicznymi o co najmniej 20 lat. Przewaga kosztowa jest również znacząca: koszty rafinacji i separacji w Chinach stanowią zaledwie jedną trzecią kosztów konkurencji zagranicznej. Ta podwójna bariera „technologia + koszty” sprawia, że globalna podaż metali ziem rzadkich jest wysoce zależna od Chin.

2. Po stronie popytu: pojazdy elektryczne, energia wiatrowa i roboty tworzą „trzy siły napędowe”

· Pojazdy elektryczne: Każdy pojazd elektryczny wymaga 3,5 kilograma neodymu-prazeodymu (NdPr) do silnika trakcyjnego.

· Energia wiatrowa: Każda turbina wiatrowa potrzebuje 600 kilogramów magnesów trwałych neodymowo-żelazowo-borowych (NdFeB).

· Roboty humanoidalne i lotnictwo niskopoziomowe: Jako wschodzące dziedziny, popyt na magnesy trwałe z metali ziem rzadkich gwałtownie rośnie.

II. Zagraniczne projekty dotyczące metali ziem rzadkich są mało prawdopodobne, aby zachwiały dominacją Chin.

Chociaż zagraniczne przedsiębiorstwa próbują podważyć dominację Chin w sektorze metali ziem rzadkich, eksperci z UBS uważają, że zagraniczne projekty dotyczące metali ziem rzadkich stoją w obliczu wielu wyzwań, takich jak wysokie koszty, ograniczona skala i znaczna presja środowiskowa. Dlatego trudno im będzie zakwestionować pozycję Chin w krótkim okresie.

1. Typowe przypadki: MP Materials (USA), Lynas (Australia)

· MP Materials: Chociaż jest to strategiczny projekt w USA, jego opłacalność handlowa jest wątpliwa – koszty rafinacji i separacji są co najmniej o 40% wyższe niż w Chinach. Obecna rzeczywista skala to zaledwie 1000 ton, znacznie poniżej celu 10 000 ton i jest wysoce zależna od dotacji rządowych. Eksperci przewidują, że osiągnięcie rentowności w ciągu najbliższych 5 lat będzie trudne;

· Lynas (Australia): Analityk UBS Rare Earths uważa, że może utrzymać rentowność bez dotacji i jest stosunkowo konkurencyjnym projektem za granicą. Jednak nadal boryka się z presją związaną z zgodnością z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska, a dostawy ciężkich metali ziem rzadkich nadal zależą od Chin.

2. Kluczowy wniosek: Zależność od ciężkich metali ziem rzadkich jest mało prawdopodobna do zmiany w krótkim okresie.

Eksperci podkreślają, że zagraniczne projekty są raczej „strategicznym zapleczem”. W dziedzinie ciężkich metali ziem rzadkich dominująca pozycja Chin w zakresie podaży pozostanie na razie – zagraniczne technologie wydobycia i rafinacji ciężkich metali ziem rzadkich nie są dojrzałe, a koszty są zbyt wysokie, co utrudnia stworzenie skutecznej alternatywy.

III.Alternatywna technologia recyklingu metali ziem rzadkich to wciąż tylko teoretyczna koncepcja.

W kontekście ograniczonej podaży metali ziem rzadkich, przemysł recyklingu staje się ważnym uzupełnieniem. Tymczasem tak zwane alternatywne technologie, którymi interesuje się rynek, nie będą miały istotnego wpływu przez co najmniej następną dekadę.

1. Chiny odpowiadają za 60% globalnego recyklingu metali ziem rzadkich.

Eksperci UBS wskazali, że Chiny szybko budują „system recyklingu w obiegu zamkniętym” dla metali ziem rzadkich. Obecnie odpowiadają za 60% globalnej wielkości recyklingu metali ziem rzadkich, ze wskaźnikiem odzysku na poziomie 90-95%. Główne źródła to silniki pojazdów elektrycznych, łopaty turbin wiatrowych i odpady elektroniczne. Eksperci przewidują, że do 2028 r. recykling metali ziem rzadkich ma zaspokoić około 35% globalnego zapotrzebowania, skutecznie łagodząc presję na kopalnie pierwotne.

W przeciwieństwie do tego, w Stanach Zjednoczonych i Europie, ze względu na zacofane technologie recyklingu i wysokie koszty środowiskowe, postęp w przemyśle recyklingu znacznie się opóźnił.

2. Ryzyko substytucji: Wciąż na etapie badań i rozwoju, mało prawdopodobne, aby ruszyło w ciągu najbliższych dziesięciu lat

Materiały alternatywne, na których koncentruje się rynek (takie jak ferryt, alnico i azotki), są obecnie na etapie badań laboratoryjnych. Ich wydajność i koszt nie mogą konkurować z magnesami trwałymi z metali ziem rzadkich. Eksperci przewidują, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat alternatywne technologie będą miały trudności z wywarciem istotnego wpływu na popyt na metale ziem rzadkich.